Zakopane, nazywane zimową stolicą Polski, to miejsce wyjątkowe ze względu na malownicze krajobrazy, a także kulinarną tradycję. Kuchnia góralska łączy prostotę z wyrazistym smakiem. Jest odzwierciedleniem życia w surowych warunkach Podhala — sycąca i pełna aromatów. Co zjeść w Zakopanem? Oto lista góralskich przysmaków, które trzeba spróbować, odwiedzając Podhale.

Oscypek — król góralskich serów

Oscypek to najbardziej rozpoznawalny produkt regionalny Podhala. Wykonany z mleka owczego, ma charakterystyczny kształt wrzeciona i złocistą, wędzoną skórkę. Jego smak, wyrazisty i lekko słony, doskonale komponuje się z żurawiną, którą często serwuje się jako dodatek. Można go spróbować w wielu przydrożnych budkach na Krupówkach oraz w tradycyjnych bacówkach, gdzie można zobaczyć, jak powstaje.

Kwaśnica — rozgrzewający smak Podhala

Kwaśnica to tradycyjna zupa na bazie kiszonej kapusty i mięsa, zazwyczaj gotowana na wędzonych żeberkach lub mięsie baranim. To danie jest esencją góralskiej kuchni — intensywny, kwaśny smak rozgrzewa i dodaje energii po dniu spędzonym w górach. Kwaśnica dostarcza nie tylko wyjątkowych doznań smakowych, ale i solidnej porcji zdrowia. To tradycyjne jedzenie w Zakopanem, podawane z pajdą wiejskiego chleba.

Placki ziemniaczane — po góralsku i zbójnicku

Placki ziemniaczane znane są w całej Polsce, jednak góralskie wersje wyróżniają się dodatkiem aromatycznego gulaszu. Sos mięsny, najczęściej wołowy, wzbogacony jest przyprawami i podhalańskimi grzybami. Warto spróbować placki po zbójnicku i po góralsku. Pierwsze to chrupiące ziemniaczane placki podawane z obfitym sosem mięsnym, najczęściej na bazie wołowiny lub wieprzowiny.

Sos wzbogaca się dodatkami, takimi jak grzyby, cebula i różne przyprawy, które podkreślają charakterystyczny, aromatyczny smak. Placek po góralsku jest podobny, ale wyróżnia się dodatkiem oscypka i kwaśnej śmietany. Ser pod wpływem ciepła delikatnie się topi, tworząc niezapomniane połączenie smaków. Oba są sycącymi daniami, które smakują najlepiej na obiad po długim spacerze w górach.

Moskole – proste, a jakie smaczne!

Kolejne ciekawe danie to moskole — tradycyjne góralskie placki ziemniaczane, pieczone na blasze. Przygotowywane z mąki, ziemniaków i wody, są doskonałym przykładem prostoty kuchni podhalańskiej. Moskole najlepiej smakują podawane z masłem czosnkowym lub bryndzą, czyli lokalnym, słonym serem.

Bryndza i bundz — prawdziwe skarby bacówki

Oprócz oscypka bacówki oferują również inne sery góralskie, takie jak bryndza i czy bundz. To jedne z najbardziej charakterystycznych serów regionu Podhala. Bryndza to miękki, kremowy ser produkowany z mleka owczego, o lekko pikantnym smaku. Bundz to natomiast młody ser owczy, delikatny i subtelny w smaku, wyrabiany często prosto w bacówkach.

Produkcja tych serów opiera się na wielowiekowej tradycji — mleko owcze podgrzewa się i poddaje koagulacji, a następnie ser formowany jest ręcznie i dojrzewa w odpowiednich warunkach. Bryndza świetnie sprawdza się jako dodatek do pierogów lub smarowidło na chleb, natomiast bundz najlepiej smakuje na świeżo.

Hałuski góralskie — delikatne kluski ziemniaczane

Hałuski góralskie to tradycyjne kluski ziemniaczane, podobne do klusek śląskich, ale mniejsze i delikatniejsze. Przygotowuje się je z tartych ziemniaków, mąki i jajek, a po ugotowaniu podaje z dodatkiem skwarków, sera bądź kwaśnej śmietany. Ich prostota i sycący charakter doskonale odzwierciedlają góralskie podejście do gotowania — jedzenie ma być smaczne i pożywne.

Kluski scykane — doskonałe to potraw mięsnych

Następna tradycyjna potrawa góralska to kluski scykane. Jej nazwa pochodzi od sposobu formowania – ciasto jest „scykane”, czyli odrywane małymi porcjami i wrzucane do wrzącej wody. Danie jest przygotowywane z ziemniaków i mąki, a podawane zazwyczaj z masłem i skwarkami. Jest wyjątkowo proste, ale i niezwykle aromatyczne — może być doskonałym dodatkiem do mięsnych potraw.

Dziadki ze spyrkom — sycące i pełne smaku

Dziadki ze spyrkom to kolejna góralska potrawa, która łączy ziemniaczane kluski z dodatkiem skwarków, lokalnie nazywanych spyrką. Kluski przygotowuje się z tartych ziemniaków, mąki i soli, po czym smaży się je na patelni, a następnie podaje z chrupiącymi skwarkami z boczku. To dobre danie, które oddaje prostotę góralskich przepisów, opartych na lokalnych składnikach, które są jednocześnie bardzo sycące.

Golonka po góralsku — niebo w gębie!

Jedną z perełek kuchni Podhala jest także golonka po góralsku. Mięso przygotowywane jest z golonki wieprzowej, marynowanej w przyprawach, a następnie długo pieczonej lub duszonej, aż stanie się miękkie i soczyste. Podawana jest z kwaśną kapustą, ziemniakami lub kluskami. Tak przyrządzona golonka po góralsku zachwyca bogactwem smaku.

Tarciochy — doskonałe na chłodniejsze dni

W górach warto także zjeść tarciochy, czyli tradycyjne placki ziemniaczane przygotowywane z tartych ziemniaków, mąki i jajek. Są smażone na złoto na rozgrzanym tłuszczu, dlatego wyróżniają się chrupiącą skórką i miękkim wnętrzem. Podawane często z masłem czosnkowym, kwaśną śmietaną lub skwarkami, stanowią świetny posiłek na chłodne dni.

Kluski góralskie — delikatne i uniwersalne

Góralskie kluski to ręcznie formowane kluseczki przygotowywane z mąki, wody i soli, często z dodatkiem jajka. Gotuje się je w osolonej wodzie, a następnie podaje z masłem, skwarkami lub jako dodatek do mięsnych potraw i sosów. Ich delikatna konsystencja sprawia, że są nieodłącznym elementem góralskiego stołu.

Bryjka — porcja energii na każdy dzień

Bryjka to tradycyjne góralskie danie, przypominające gęstą owsiankę, przygotowywane z mąki owsianej lub żytniej, gotowanych na kremową konsystencję. Często podawana jest z dodatkiem masła, mleka lub skwarków. Była dawniej podstawowym posiłkiem górali, zapewniającym energię na cały dzień pracy.

Czosnianka — dla miłośników lokalnych zup

Czosnianka to aromatyczna zupa — zgodnie z nazwą — na bazie czosnku, ziemniaków i mleka. Jej przygotowanie opiera się na gotowaniu czosnku z ziemniakami, które są rozgniatane i mieszane z mlekiem lub śmietaną. Jej prosty, lecz intensywny smak to prawdziwa gratka dla miłośników tradycyjnych zup i lokalnych składników.

Sałaciarka — tradycyjna sałatka z Podhala

Sałaciarka to tradycyjna sałatka góralska, którą warto spróbować w Zakopanem. Jej głównymi składnikami są ziemniaki, kwaśne (lub zsiadłe) mleko i szczypiorek. Ziemniaki gotowane w mundurkach są krojone w kostkę i mieszane z kwaśnym mlekiem — razem tworzą orzeźwiającą i sycącą potrawę. Może być to dodatek do dań głównych lub samodzielny, lekki posiłek.

Gołka — ser góralski inaczej

Gołka to kolejny góralski ser wyrabiany z mleka krowiego lub owczego, formowany w charakterystyczne wrzecionowate kształty. Wędzona na złocisto, posiada delikatny, kremowy smak, który różni się od bardziej intensywnego oscypka. Serwuje się ją często na zimno lub jako składnik regionalnych potraw.

Korboce — nietypowa serowa przekąska

Korboce to cienkie, wędzone sery w kształcie długich nitek, skręcane w pęczki lub warkocze. Powstają z mleka krowiego lub owczego, a ich wyrób wymaga dużej precyzji — ser jest podgrzewany, rozciągany i formowany ręcznie. Korboce wyróżniają się delikatnym, lekko słonym smakiem i często występują w menu jako przekąska lub dodatek do potraw

Redykołka — ser dekoracyjny

Redykołka to mały, dekoracyjny ser w kształcie zwierzątek, serduszek czy kwiatów, który jest symbolem góralskiego rękodzieła. Jest tradycyjnie wyrabiana z mleka owczego, a dawniej była podarunkiem wręczanym przez pasterzy podczas powrotu z redyku. Jej delikatny smak i wyjątkowy wygląd powoduje, że jest nie tylko kulinarną, ale i estetyczną pamiątką z Podhala.

Brusek — intensywny i kwaskowy smak

Brusek to specyficzny rodzaj sera góralskiego, wyrabiany z mleka krowiego, dojrzewający w chłodnych i wilgotnych warunkach, dzięki czemu nabiera intensywnego, lekko kwaskowego smaku. W zależności od czasu dojrzewania może być miękki lub bardziej twardy, często używany jako dodatek do potraw lub jedzony na świeżo z chlebem.

Żętyca — napój orzeźwiający i odżywiający

Żętyca to tradycyjny napój z serwatki, powstający jako produkt uboczny podczas wyrobu oscypków i bundzu. Jest lekko słodkawy, o orzeźwiającym smaku, bogaty w białko i mikroelementy. Górale od wieków traktowali żętycę jako zdrowy napój, doskonały na trawienie i wzmocnienie organizmu. To wyjątkowy element pasterskiej diety i naturalny sposób na odżywienie organizmu w górskim klimacie.

Tradycyjne, naturalne smaki Podhala

Kuchnia góralska to nie tylko smak, ale również historia i tradycja, które przetrwały wieki. Regionalne potrawy Podhala są proste i naturalne — odzwierciedlają charakter regionu. Wizyta w Zakopanem nie byłaby kompletna bez kulinarnej podróży w świat oscypków i kwaśnicy. Gdy wybierzesz się w Tatry i będziesz głodny, koniecznie spróbuj tych regionalnych specjałów — pozwolą Ci lepiej poznać kulturę i tradycyjną kuchnię Podhala. Smacznego!